نسبت وزن یک ماده به حجم آن ماده را وزن مخصوص آن ماده می نامند. اما چگالی نسبت جرم یک ماده به حجم آن است چگالی از شتاب گرانش مستقل است اما وزن مخصوص از شتاب گرانش زمین تاثیر میپذیرد.
محاسبه وزن قیر در مخازن و تانکرها در کارگاه های راهسازی که برحسب حجم ذخیره میگردد از مهمترین دلایل دانستن چگالی قیر است آزمایش تعیین چگالی قیر براساس استاندارد ASTM D70 صورت میگیرد. در واقع وزن مخصوص(چگالی) هر ماده رابطی بین وزن(جرم)و حجم آن است. اصول محاسبه چگالی قیر براساس قانون ارشمیدس است.
طبق تعریف چگالی قیر نسبت جرم حجم معینی از قیر به آب هم حجم آن در یک درجه حرارت مشخص میباشد.
دو روش بوته نیکلی و پیکنومتر از روش های معمول در محاسبه وزن مخصوص قیر(چگالی قیر) است.
وقتی مقدار قیر در محاسبات مربوط ذکر میگردد منظور وزن آن است و این در صورتی است که عملاً قیر بصورت حجمی اندازه گیری میشود از طرفی نظر به اینکه قیر را جهت استفاده همیشه گرم میشود و در منبع حجم آن تغییر می یابد دانستن ضریب انبساط حرارتی قیر اهمیت می یابد. لذا همیشه وزن مخصوص را در درججه حرارت معین براساس روش آزمایش در نظر میگیرند.
روش آزمایش براساس استاندارد ASTM D70 بشرح ذیل است:
هدف آزمون چگالی قیر:
هدف از این آزمایش تعیین وزن مخصوص و چگالی قیرهای خاص و مواد قیری نیمه جامد به روش پیکنومتر است
شرح آزمون چگالی قیر:
ابتدا یک بشر 600 میلی لیتر را با آب مقطر پر می کنیم و بشر را در حمام آب غوطه ور میکنیم بطوریکه بالای بشر بالا تر سطح آب حمام باشد . پیکنومتر را را خشک کرده و با دقت 1 میلی گرم وزن کرده و این عدد را یاداشت میکنیم . بشر را از حمام خارج می کنیم و پیکنومتر را از آب مقطر پر می کنیم و درپوش آن را بصورت شل روی پیکنومتر قرار میدیم بعد پیکنومتر را داخل بشر قرار داده و درپوش آنرا می بندیم بطوری که پیکنومتر از آب پر شود و آب اضافی از روزنه بالای آن خارج شود.پیکنومتر پر شده از آب را از بشر خارج کرده و خشک میکنیم و سپس وزن میکنیم و این وزن را یاداشت میکنیم.پیکنومتر را از آب خالی کرده و خشک می کنیم و سه چهارم حجم پیکنومتر را با نمونه پر می کنیم و پس از خنک شدن وزن کرده و وزن را یاداشت میکنیم .در پایان پیکنومتر حاوی نمونه را داخل بشر قرار می دهیم تا باقیمانده حجم آن از آب مقطر پر شود سپس پیکنومتر را از داخل بشر خارج کرده و خشک میکنیم و با ترازو وزن می کنیم برای محاسبه چگالی از فرمول استاندارد این آزمون استفاده کرده و مقدار چگالی را محاسبه میکنیم.