مصالح سنگی آسفالت

آسفالت در روسازی راه ها بایستی مقاوم بوده و از استحکام لازم برخوردار باشد بطوریکه در اثر عبور بارهای ترافیکی در شرایط آب و هوایی سرد تا بسیار گرم خود را حفظ کند و از تغییر شکل، ترک طولی و عرضی، شیار افتادگی جای چرخ محافظت بعمل آورد برای جلوگیری از تغییر شکل و رفتار نامناسب روسازی راه در شرایط آب و هوایی مختلف و بارهای ترافیکی محوری بایستی تمهیداتی در ساخت و اجرای آن بکار برده شود.

یکی از این تمهیدات، استفاده از مصالح سنگی مناسب در آسفالت است. مصالح سنگی آسفالت بایستی دارای اصطکاک داخلی مناسب باشد. وجود اصطکاک داخلی مصالح سنگی باعث میشود که در مخلوط های آسفالتی از لغزیدن ذرات آن بر روی یکدیگر در اثر نیروی اعمال شده ناشی از آمد و شد جلوگیری شود وقتی مصالح سنگی کاملاً و در تمام وجوه آن شکسته شده باشد بطوریکه دارای زاویه بود و کاملاً زمخت خشن و زاویه دار و چفت و بست بهتری را ایجاد میکنند و دانه های سنگی نباید دارای سطوح صاف و صیقلی باشند مصالح سنگی نشکسته و طبیعی و گرد گوشه از اصطکاک بین دانه ای کمتری برخوردار میباشد.

بارهای محوری سنگین و سرعت کم در بارگذاری خصوصاً در دمای بالا باعث تغییر شکل در آسفالت میشود که در مناطق شیبدار و محل هایی که وسایل نقلیه بناچار سرعت خود را کم میکنند و ترمز میگیرند بیشتر نمایان میشود تغییر شکل ها و شیار افتادگی های جای چرخ یکی از خرابی های ناشی از بدی جنس مصالح سنگی آسفالت است نوع و رفتار قیر هم در این خرابی ها موثر میباشد که از موضوع این مقاله خارج است.

مصالح سنگی ناشی از شکستگی سنگ های بزرگ بوسیله مواد ناریه و  در دستگاه سنگ شکن حاصل میشوند. طرح اختلاط آسفالت به دو روش باز و بسته صورت میپذیرد.

دانه بندی توپر سنگدانه های آسفالت:
اگر دانه بندی سنگدانه های آسفالت بطوری باشند که در آن از سایزهای ریز تا درشت بطور هم اندازه و یکنواخت در کنار هم قرار گیرند این نوع دانه بندی از توان باربری و مقاومت بیشتری از دیگر انواع دانه بندی از خود بروز میدهند و توپر است

دانه بندی باز سنگدانه های آسفالت:
مصالح سنگی این نوع دانه بندی غیر یکنواخت است و از ریزدانه کمتری در آن استفاده می شود و از تخلخل بیشتری برخوردار است و زهکش میباشد از این نوع دانه بندی برای طراحی رویه و لایه اساس راه استفاده میشود.

آزمایش های معمول بر روی مصالح سنگی آسفالت بشرح ذیل است:

1- دانه بندی مصالح سنگی با استفاده از لک

2- مقاومت در مقابل سایش به روش لس آنجلس

3- تعیین مقاومت در مقابل ضریه(Impact Value)

4- 10 % ریزدانه (10 % نرمه)

5- تعیین مقاومت در برابر خرد شدگی

6- تعیین چگالی و جذب آب

7- دوام مصالح درمقابل عوامل جوی و شیمیایی

8- تعیین حدود اتر برگ و دامنه خمیری (PI)

9- تعیین ارزش ماسه ای (SE)

10- آزمایش سایش مصالح (Abrasion Value)

11- تعیین درصد شکستگی سنگدانه ها بر روی الک شماره چهار

12- تعیین درصد ذرات سوزنی و پولکی شکل

13- تغییرات مقاومت خشک و تر

14- عدد زاویه ای

15- سایش مصالح توسط چرخ لاستیکی و به صورت صفحه قائم

16- تعیین وزن مخصوص مخلوط مصالح سنگی

آزمایش دانه بندی مصالح سنگی براساس استاندارد AASH TO-T27 برای مصالح سنگی درشت دانه و ریز دانه انجام میشود و آزمایش مرغوبیت مصالح سنگی نیز براساس ضوابط AASHTO-T89.T90 T176 T96 بر روی مصالح سنگی درشت دانه و ریزدانه انجام میپذیرد.