دانستنی های فرآورده های قیری

نظر به اینکه قیر به عنوان مهمترین جزء روسازی راه و آسفالت شناخته میشود و چنانچه این قیر از کیفیت و عملکرد مناسبی برخوردار نباشد اثر مستقیم بر کیفیت آسفالت خواهد داشت. اخیراً بجای تولید قیرهای ویسکوزیته گرید (Viscosity Grade) و قیرهای با درجه نفوذ (penetration Grade) در تولید آسفالت از قیرهای PG (penetration Grade) استفاده میگردد.

هرچند قیر از نظر ظاهری و فیزیکی یک ماده یکدست و یکنواختی بنظر می آید اما از نظر ترکیبات شیمیایی مخلوطی است غیر همگون و از مواردی با ترکیبات مختلف بوجود آمده است. اما علیرغم همه این انواع ترکیبات مختلف، از نظر عملکردی دارای مشخصات یگانه ای هستند.

روسازی راه قسمتی از جسم راه است که بخش عمده ای از بار ناشی از عبور و مرور ترافیک را متحمل میگردد و در واقع بر روی آخرین لایه متراکم شده خاک طبیعی زمین و اغلب خاک اصلاح شده و متراکم شده خاکریز ها قرار میگیرد.

امروزه ارتباط مستقیم بین رشد اقتصادی و توسعه کشور هر چه بیشتر با مقوله حمل و نقل روشن تر می شود اثرات زیست محیطی احداث راه آن همیشه وجود داشته است. در حال حاضر یکی از اهداف مهم کشورها برای کسب توسعه اقتصادی در رشد حمل و نقل و سرمایه گذاری هرچه بیشتر در توسعه و ایمنی حمل و نقل است.

آسفالت مخلوطی است از مصالح سنگی و فیلر و قیر که در روسازی راه ها مورد استفاده قرارمیگرند لایه آسفالتی راه از دو قسمت توپکا و بیندر تشکیل میگردد توپکا آخرین لایه روسازی است که مستقیماً با چرخ وسایل نقلیه و بار وارده و شرایط جوی قرار دارد کیفیت مخلوط آسفالتی از نظر نوع دانه بندی جنس مصالح سنگی و نوع مقدار قیر مصرفی میباشد.

مواد اولیه تولیدقیر که ناشی از ته ماند برج تقطیر در خلاء در پالایشگاه بجای میماند را وکیوم باتوم Vacuum Batuum(VB) میگویند. نفت خامی که در پالایشگاه در برج تقطیر به انواع مختلفی از مواد تبدیل میشود و این مواد در نقطه جوش های متفاوتی حاصل میگردند دارای ته ماندی شبیه قیر یا همان وکیوم باتوم است.

به جدا شدن قیر از سنگدانه و از رویه آسفالتی که به آن عریان شدگی آسفالت و شن زدگی هم گفته می شود یکی از دلایل متعدد خرابی رویه راه است. مرمت عریان شدگی آسفالت به روش های مختلفی انجام می شود که در ادامه به آن بطور اختصار خواهیم پرداخت. یکی از دلایل عریان شدگی آسفالت نفوذ رطوبت به درون آسفالت است که به دلیل ضعیف بودن پیوند سنگدانه و قیر ایجاد میشود که در نهایت موجب تخریب رویه میگردد. هرچند عریان شدگی در اثر عواملی به غیر از نفوذ آب نیر میتواند ایجاد گردد.

زغال سنگ ها در برابر گرمادهی تجزیه میشوند و براساس فشار و دماهای متغیر به مواد گوناگونی مبدل میگردند که هر کدام کاربرد صنعتی وتجاری مختص به خود را دارا میباشد معمولاً زغال سنگ ها در دمای 100 درجه سلسیوس رطوبت خود را از دست میدهند تا دمای 400 درجه سانتیگراد تجزیه میشوند به مواد روغنی و گازی تغییر مییابند و به ازاء هر یک تا دو درجه در دقیقه تا دمای 45 درجه سانتیگراد قطران زغال سنگ حاصل میگردد.

همه ساله در اثر وقوع حوادث جاده ای تعداد زیادی تلفات بجا میماند بسیاری از این تصادفات ناشی از لغزنده بوده روسازی راه خصوصاً در شرایط بارندگی و یخبندان است. تعیین میزان مقاومت لغزشی و یا به عبارتی تعیین میزان اصطکاک سطح روسازی راه امروز به روش های مختلفی صورت میگرد. این موضوع در شیب ها و بر سر قوس های افقی و نقاط پر حادثه از اهمیت بیشتری برخوردار میباشد. استفاده از آونگ انگلیسی بهترین و معمول ترین روش در اندازه گیری مقاومت لغزشی روسازی راه دارد.

قیرهای محلول از حل کردن قیرهای خالص در حلال های نفتی حاصل میگردند نوع و کیفیت و عملکرد قیرهای محلول به نوع قیر خالص اصلی و مقدار و نوع حلال آن بستگی دارد. قیرهای محلول در ساخت و نگهداری روسازی راه ها استفاده میشود قیرهای محلول از نظر سرعت گیرش مطابق ذیل گروه بندی می شود در این طبقه بندی اعداد پسوند نشان دهنده حداقل گرانروی بر حسب سانتی استوکس میباشد.

قیر امولسیون ترکیب و مخلوطی است از دو مایع(آب و قیر) که غیرقابل امتزاج هستند که در آن قیر بصورت ذرات بسیار ریزی در آب معلق هستند که در این صورت قیر را به عنوان فاز داخلی و یا فاز غیرپیوسته و مایع دیگر (آب) را فاز خارجی یا فاز پیوسته می‌نامند. امکان ایجاد این موضوع به کمک ماده ای فراهم میگردد که به آن امولسیفایر یا امولسیون ساز گفته می شود. قطر دانه های قیر در بین 001/0 تا 002/0 میلیمتر هستند. هرچه قطر ذرات قیر کمتر باشد امولسیون مرغوب تر است. امولسیون تشکیل شده است

طبق تعریف امولسیون سیستمی است ناهمگن که در آن حداقل یک مایع امتزاج بوده در یک مایع دوم بصورت قطرات و ذرات بسیار ریز پراکنده شده که در آن قطر ذرات معلق حدود 1 میکرومتر تا حداکثر 10 میکرومتر است این سیستم ها از پایداری کمی برخوردار هستند و با اضافه کردن مواد فعال کننده به آن مواد بصورت پایدارتری بجا خواهند ماند.